De meesten van ons zijn fulltime bezig met een schaduwcarrière.

Jarenlang heb ik me bezig gehouden met Lean. Een management filosofie die bedrijven helpt met het reduceren van verspilling van geld, tijd en energie. 

Later ontdekte ik dat dat niet was wat ik écht deed. Lean was het vehikel, de verpakking. Wat ik écht deed was organisaties helpen om hun identiteit te herontdekken. En afscheid te nemen van alles wat daar niet mee in lijn was.

Nog later ontdekte ik dat ook dat niet was wat ik écht deed. Wat ik écht deed was om in die bedrijven mensen helpen om hun identiteit te ontdekken. En daarmee tevoorschijn te komen. 

Nog wat later ontdekte ik dat ik vooral mezélf aan het helpen ben om mijn identiteit te ontdekken. En daarmee tevoorschijn te komen.

Kortom, mijn werk blijkt elke keer om de hete brein heen te draaien. Als de aarde om de zon. Op veilige afstand van de intensiteit. 

We geven sleutels 13 aan (terwijl we het liefst zelf willen crossen)

We studeren kunstgeschiedenis (terwijl we stiekem zelf kunst zouden willen maken).

We doen een cursus psychologie (terwijl we eigenlijk onszelf eindelijk graag eens een beetje zouden willen begrijpen )

Als je carrière een baan om de zon is, wat is dan de zon? Wat is de hete brei waar je omheen cirkelt. Het vraagstuk wat je écht boeit? Het ding wat je écht wilt bouwen. Het werk wat je écht wilt doen. 

Pas op, zei de vader van Icarus, toen die vleugels wilde maken om naar de zon te vliegen. Wordt geen hoogvlieger, veel te gevaarlijk. Blijf toch lekker laag bij de grond, daar kan niks misgaan. 

Het is andersom, zegt Seth Godin in de Icarus Deception. Juist het nemen van risico’s is veilig. Want alles wat veilig lijkt houdt op te bestaan. Alle banen die veilig rondjes van negen tot vijf om de zon draaien zijn in rap tempo aan het verdwijnen. We moeten onze koers wijzigen. Richting de hete brei, het echte werk. 

Wat is jouw hete brei?

Er is heel weinig mis met een schaduwcarrière. Het geeft financiële rust, je leert en draagt bij. Maar maak het parttime. En sla in de rest van de tijd je vleugels uit richting je echte werk. Als is het maar een half uur per dag. 

Is 42, volgens The Hitchhikers Guide to the Galaxy. 

Deze week zag ik een ander antwoord, wandelend over straat. Twee woorden, waarmee volgens mij alles is gezegd. De ultieme samenvatting van waar het leven over gaat. Het kompas voor je ziel waarmee je altijd koers kan houden, hoe hard het ook stormt. Ik zag in die twee woorden de essentie van wie Go is, en hoe Hij naar mensen kijkt. 

Ik zag namelijk iemand met een T-shirt lopen. Een wit T-shirt, ietwat morsig en ruim kreukelend over een iets te gezette buik.

En daarop stond: ’Love anyways’.

Vandaag is het Independence Day in de Verenigde Staten.

Terwijl ik dit schrijf luister ik naar muziek van de band Over The Rhine. “‘Post-nuclear, pseudo-alternative, folk-tinged art-pop” – je kent het wel. 

Luisteraars per maand: 33.477, zegt Spotify. Meeste streams: 3.253.963. Respectabel, maar niet bepaald sterrencijfers. 

Het interesseert ze geen moer. Beroemd worden is niet waar ze mee bezig zijn. Muziek maken wel, en groeien als muzikant. Als ze dat hun hele leven kunnen doen, zijn ze blij. 

Dus is hun vraag niet: hoe worden we beroemd. Maar: wat hebben we nodig om het heel, heel lang vol te kunnen houden. Hun antwoord: een stevige portie onafhankelijkheid. 

“There are different questions a young artist can ask,” zegt Linford Detweiler (de mannelijke helft van de band) in een interview. “One is, ‘What must I do to be famous?,’ which swings the door open to all manner of destructive forces from both within and without.” 

“Another question is, ‘What must I do to make this sustainable, to practice a craft for the long haul, to continue to grow over the course of an entire lifetime?’ The second question has always been far more interesting to us. And to make a career sustainable, we had to establish a fair bit of independence early on.”

Welke stuk in jouw leven verklaar jij de onafhankelijkheid? Welke stuk krijgt tijd, ruimte en aandacht – of het nu succes oplevert of niet. Voor welk stuk in jouw leven stel jij de vraag: hoe moet ik dingen inrichten om dit heel lang te kunnen blijven doen, zodat ik hier m’n hele leven als mens door kan blijven groeien?

Voordat Alan Bean professioneel schilder werd, was hij 18 jaar astronaut. En de vierde man die op de maan rondwandelde. 

Voor hij naar de maan ging leidde Bean een dubbelleven. Overdag werd hij getraind als gevechtspiloot. En ’s avonds volgende hij schilderlessen. Niet omdat hij er goed in was, of omdat zijn vrienden er enthousiast over waren, maar omdat hij het interessant vond. En hoeveel ruimte zijn carrière ook in beslag nam, altijd bleef hij kleine hoekjes vinden om te blijven schilderen. 

Op een gegeven moment was hij ergens in de veertig. Wat nu, vroeg hij zich af. Ik word professioneel schilder, besloot hij, en ging maanlandschappen schilderen. Tot ontsteltenis van zijn vrienden, die het zonde van z’n mooie en nuttige carrière. 

Waarom deze stap, werd hem gevraagd? Bean zei: ik doe dit niet omdat ik barst van het talent. Of om dat ik zoveel plezier beleef aan het creatieve proces. Ik doe dit omdat mijn ogen dingen gezien hebben die geen enkele andere kunstenaar gezien heeft. En die dingen wil ik laten zien aan de wereld. 

Bean: ‘I didn’t leave my job as an astronaut because I had this creative urge, I left because I felt it was my duty to do these paintings to celebrate this great event I was blessed to be part of.’ 

Wat maakt een mens een kunstenaar? Niet zijn talent. Of dat hij een ‘creatief type’ is. Maar dat hij iets gezien heeft, wat de moeite waard is om te laten zien aan een wereld die het nog niet gezien heeft. Dát is de kern, waar de rest dienend omheen draait. 

Dus is de vraag niet hoeveel talent jij hebt, maar op welke maan jij rondgewandeld hebt. En of je wilt laten zien wat je daar gezien hebt. 

Bij een brand in een tunnel sterven mensen meestal niet door het vuur, maar door besluiteloosheid.

Beveiligingscamera’s hebben hebben vastgelegd wat mensen doen. Uit die beelden blijkt dat de meeste mensen heen en weer gaan rennen. Ze rennen naar de ene uitgang maar kunnen door de rook niet goed zien of dat de goeie kant is, beginnen te twijfelen, keren om, rennen naar de andere uitgang, twijfelen, keren weer om, etc.

“Alterneren” heet dit fenomeen officieel. Eindeloos heen en weer bewegen tussen twee keuzes en uiteindelijk bewusteloos raken door rookontwikkeling. 

Keuzestress dus. Met als gevolg besluiteloosheid.

Soms is dat juist goed. Soms is het nog niet de tijd om een knoop door te hakken, en helpt meer tijd voor meer rijping en meer wijsheid. 

Maar vaker is het desastreus. Als je maar een minuut hebt om zonder te stikken uit een brandende tunnel te vluchten bijvoorbeeld. Dan is een keuze maken voor één uitgang een risico. Maar is geen keuze maken een veel groter risico. 

Tegen welke beslissing zit je aan te hikken? Zit je in een ruimte met voldoende zuurstof? Neem de tijd. Zit je op een plek met minder en minder zuurstof? Kies een uitgang. Maakt niet uit welke.