Na vijfenhalf jaar succesvol bestuursvoorzitter te zijn geweest van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) besluit Merel van Vroonhoven dat het tijd werd voor een volgende stap: eerst pabo en daarna juf op een basisschool. 

Ze gaat niet weg uit frustratie, noch gooit ze de handdoek in de ring. In een interview zegt ze: ‘Ik wil een groter deel van mijn tijd besteden aan mensen die het niet vanzelfsprekend op eigen kracht redden.’

Het verhaal achter het verhaal is dat haar zoon autisme heeft. En dat ze in zijn begeleiding gezien heeft hoe een individu als een leraar het verschil kan maken in het leven van een kind. 

En dus neemt ze de lift van de 14e verdieping naar de begane grond. Laat ze dichtbije mensen plaats maken voor verre abstracties. En haar carrièrestatus het verliezen van haar intrinsieke motivatie.

Het van een boardroom naar boardroom zeilend tallship met een salaris van 233.000 transformeert naar een roeibootje vol betekenis van 40.000 euro bruto.

Kleiner is soms veel groter. 

Nooit. In de zin van compleet. Precies zoals je het voor ogen had.

Op het moment dat je idee de ideeënwereld verlaat en in de realiteit terechtkomt, wordt het een – al dan niet slap – aftreksel. Aangelengde melk. Een geopende fles wijn die nog een jaar had moeten blijven liggen.

Niks aan te doen.

Het geboortekanaal van je idee is immers een trechter van beperkingen (je woordenschat, de oppervlakte van je A4-tje, de hoeveelheid slaap van afgelopen nacht) en vervormt en versmalt je idee zodat het meer in de werkelijkheid ploft als verfomfaaide rolmops dan als blakende baby.

Dit is het lot van de maker.

Iets is nooit af omdat het is geworden zoals je het bedacht had.

Iets is af als je:
1) de ogen hebt om te zien dat er leven in zit, en
2) de moed hebt om te beslissen dat je dat leven geboren laat worden.

Hij was oud, dik en kaal. Als een Amerikaanse kreeft met obesitas zat hij onderuitgezakt in de leren stoel bij ons in de woonkamer. De leuningen weken enigszins naar buiten en hadden een zware avond voor de boeg.

Zoals vaker met dikke mensen was deze kreeft kwieker van geest dan je zou verwachten. Zijn pretoogjes schoten actief en vriendelijk de kamer rond. Hij had een warme, soepele stem. Daarmee zei hij iets wat ik nooit meer zou vergeten. 

Folks, zei hij, de kring van nieuwsgierige aanwezigen rondkijkend, in life, you gotta have some absolutes. 

Wat hij daarna allemaal zei weet ik niet meer. Interesseerde me ook niet. Ik had hier al meer dan zat aan. 

In life, you gotta have absolutes. 

In alles wat smoezelig en beperkt en hypocriet is, moet er iets zijn wat heilig is. 

In alles wat buigzaam, vormbaar en kneedbaar is, moet er een grens zijn die hard is als graniet. 

In alle zinloosheid en trivialiteit der dingen, moet er een betekenis zijn waar de tranen van in je ogen springen en je hart brult van ontembare vreugde. 

Ziedaar de functiebeschrijving van de kunstenaar:

1. Zoek en tast naar een absoluut
2. Ga er bovenop staan als was het een onverwrikbaar rotsblok
3. Dans daar met de angst dat je toch iets voelt wiebelen
4. Show not tell wat je gevonden hebt aan de wereld

En denk nou niet, dat doet Van Gogh wel. Of dat kan Mozart goed.

Zij zijn namelijk dood. Zij leefden toen en jij nu.

Bovendien leun jij op een absoluut dat zij misschien helemaal niet kenden. Of in ieder geval niet zoals jij het kent.

Hoe dan ook schuilt in jouw een kunstenaar die niet in hen zat.

Welk absoluut ontwaar jij in de kluwen? Show not tell, please.

Marcus Sheridan zat met zijn handen in het haar. Vlak nadat hij zich in 2009 had ingekocht als partner van een bedrijf wat zwembaden installeert in achtertuinen van rijke Amerikanen klapte de economie in elkaar. 

Alle orders werden gecancelled en het bedrijf schoof in rap tempo richting de afgrond. 

Er moest wat veranderen. Dus begon Marcus zich af te vragen of ze eigenlijk wel de juiste dingen aan het doen waren. Waar zijn wij eigenlijk de allerbeste in? Waarvan hebben wij meer aan boord dan welke zwembadboer dan ook? 

Over het antwoord hoefde hiet niet lang na te denken: technische kennis. Ze wisten alles: materialen, ondergrond, installatie, concurrentie, doorlooptijden, onderhoud, prijzen – ze hadden bibliotheken aan opgebouwde kennis en ervaring in huis. 

Zijn volgende vraag was: wat zou er gebeuren als we deze kennis delen op internet? Gratis en voor niks. Wat als we alle vragen gaan beantwoorden die klanten hebben rondom de aankoop van een zwembad? Wat nou als we de Wikipedia van de zwembadbusiness worden? 

Hij werd voor gek verklaard. Dit had nog nooit iemand gedaan. Iedereen dacht: als ik al mijn informatie deel, gaan mensen alles zelf regelen, hebben ze geen zwembadboeren meer nodig en kan ik opdoeken. 

Maar omdat Marcus & co toch niks te verliezen hadden gooiden ze het roer om. En dus verlegden ze al hun energie van het verkopen van hun zwembaden naar het weggeven van hun kennis. Iedere avond zat Marcus aan de keukentafel artikelen te schrijven met antwoorden op vragen van klanten. Tientallen. Honderden. En doet dat tot op de dag van vandaag. 

Na een paar maanden begonnen de statistieken van hun website een interessante stijgende lijn te vertonen. Toen de economie weer wat aantrok begonnen mensen over de hele wereld Google weer vragen te stellen over zwembaden. Die ze vervolgens netjes doorverwees naar Marcus & co voor het antwoord. 

Vrijgevigheid is aantrekkelijk. 

En vervolgens trok de business aan. Mensen zeiden: dankjewel, door al de kennis die je deelt, weet ik precies wat ik wil en hoe ik dat moet aanpakken. Sterker nog, door jou kan ik het zelf. Maar door je vrijgevigheid ben ik je gaan vertrouwen, weet ik precies wat ik aan je heb en gun ik je de business. Dus zou ik het leuk vinden als jij het voor me zou willen doen. Kan je een offerte voor me maken? 

Wie langdurig gul zaait in een wereld van schaarste, oogst eerst verwondering en uiteindelijk vertrouwen. En opgebouwd vertrouwen is dé basis voor goed zaken doen. 

Later zei Marcus in een documentaire: “de dag dat we besloten om gratis en voor niks het beste te delen van wat we hadden, was financieel gezien onze meest lucratieve dag ooit.”

Je leeft in twee cirkels. Een grote en een kleine. 

Je hebt je grote cirkel van betrokkenheid. Alles wat jou kan raken. 

Daarbinnen heb je je kleine cirkel van invloed. Alles wat jij kan raken. 

Geef je hart aan die cirkel van invloed, hou dat jaren en jaren vol, en er ontstaat kunst.

Gegarandeerd.

Kunst zoekt de marge, ziet daar betekenis en houdt dat langer vol dan wie ook.